บางกอกโพสต์ – จุดเริ่มต้นของการต่อสู้

Palestine 36 ของ Annemarie Jacir เตือนเราว่าคำถามเกี่ยวกับปาเลสไตน์ไม่ได้เริ่มต้นเมื่อสองปีที่แล้ว แต่มาจากรุ่นก่อนหน้านั้น ภาพยนตร์เรื่องนี้ฉายในเทศกาลภาพยนตร์นานาชาติโตเกียว โดยมีฉากหลังเป็นหลังสงครามโลกครั้งที่ 1 เมื่อมหาอำนาจยุโรปบุกโจมตีตะวันออกกลางราวกับเด็กเอาแต่ใจที่กำลังหั่นเค้กวันเกิดอย่างร่าเริง ตามอำเภอใจ กระทืบนิ้วบนแผนที่โดยไม่คำนึงถึงประวัติศาสตร์หรือความต้องการของผู้อยู่อาศัยในท้องถิ่น

ปีนี้คือปี 1936 ปาเลสไตน์ถูกปกครองโดยอังกฤษ ผู้อพยพชาวยิวจากยุโรปเดินทางมาถึงและตั้งอาณานิคมหลังรั้วลวดหนามซึ่งมีทหารอาณานิคมคอยคุ้มกัน ภาพยนตร์ของ Jacir สานต่อเรื่องราวสมมติให้เป็นเรื่องราวทางประวัติศาสตร์อย่างแท้จริง โดยเกี่ยวข้องกับตัวละครชาวปาเลสไตน์หลายตัวที่ติดอยู่ในช่วงเวลาวิกฤตที่การขับไล่ การกดขี่ และการสังหารหมู่เริ่มต้นขึ้น และก่อให้เกิดการต่อต้านที่ดำเนินมาจนถึงทุกวันนี้

เราติดตามชายหนุ่มคนหนึ่งที่เข้าร่วมกลุ่มนักสู้ ครอบครัวชาวนาที่ถูกยึดที่ดิน นักบวชชาวคริสต์ที่ติดอยู่ในภวังค์ และนักข่าวชนชั้นสูงที่เห็นฝันร้ายที่กำลังคลี่คลาย

ศูนย์กลางของการเล่าเรื่องของ Jacir คือการปฏิวัติอาหรับในปี 1936 การลุกฮือต่อต้านผู้ปกครองอาณานิคมครั้งแรก และการนัดหยุดงานโดยทั่วไปของคนงานในปาเลสไตน์ ทั้งสองเหตุการณ์เป็นเหตุการณ์สำคัญทางประวัติศาสตร์ที่ไม่ค่อยมีการบอกเล่าในภาพยนตร์ โดยเฉพาะจากมุมมองของคนที่ไม่ใช่ชาวยุโรปและไม่ใช่ชาวฮอลลีวูด

เป็นตัวแทนของชาวปาเลสไตน์ที่งานออสการ์ ซึ่งเมื่อปีที่แล้วภาพยนตร์ชุดของเวสต์แบงก์อีกเรื่องหนึ่งเรื่อง No Other Land ได้รับรางวัลสารคดียอดเยี่ยม Palestine 36 นำแสดงโดยนักแสดงชาวอาหรับ รวมทั้ง Hiam Abbass Saleh Bakri และ Yasmine Al Massri นอกจากนี้ยังนำแสดงโดย Jeremy Irons และ Liam Cunningham ในบทนายพลชาวอังกฤษที่ปกครองประชากรในท้องถิ่น (ในโลกแห่งความเป็นจริง นักแสดงทั้งสองต่างพูดถึงสิทธิของชาวปาเลสไตน์)

ในเทศกาลภาพยนตร์นานาชาติโตเกียว Jacir ผู้สร้างภาพยนตร์ชาวปาเลสไตน์ในเมืองเบธเลเฮมและไฮฟา พูดถึงปี 1936 การถ่ายทำที่เกือบจะเป็นไปไม่ได้ในเขตเวสต์แบงก์ และความสำคัญของความหวังเมื่อเผชิญกับวิกฤตที่กำลังดำเนินอยู่

ประวัติศาสตร์การต่อสู้ของชาวปาเลสไตน์มีตอนสำคัญหลายตอน ทำไมคุณถึงเลือกเล่าเรื่องราวที่เกิดขึ้นในปี 1936?

ปี พ.ศ. 2479 มีความสำคัญมากเนื่องจากเป็นจุดสุดยอดของขบวนการปลดปล่อยแห่งชาติ การประท้วงของชาวอาหรับในปาเลสไตน์กินเวลานานสามปีตั้งแต่ปี พ.ศ. 2479 ถึง พ.ศ. 2482 เมื่อถูกบดขยี้ในที่สุด เป็นการประท้วงที่แพร่หลายไปทั่วชนชั้น อังกฤษเข้าใจและรู้วิธีควบคุมเมือง แต่สิ่งนี้ก็เกิดขึ้นในหมู่บ้านด้วย มันเป็นการประท้วงที่นำโดยชาวนา และพวกเขาไม่สามารถควบคุมมันได้ ดังนั้นพวกเขาจึงต้องยกระดับมันขึ้นไปอีกระดับหนึ่งโดยนำกองทหารเข้ามาอีกหลายพันคน และพวกเขาก็ต้องบดขยี้มันแบบนั้น ฉันได้ยินเรื่องนี้มาโดยตลอด แต่สิ่งที่ฉันไม่รู้ว่ามันรุนแรงแค่ไหน

จากนั้นก็มีการนัดหยุดงาน ณ จุดนั้น เป็นการนัดหยุดงานที่ยาวนานที่สุดในประวัติศาสตร์โลก ซึ่งกินเวลานานกว่าหกเดือน ใช่แล้ว ปี 1936 ถือเป็นช่วงเวลาวิกฤติที่ทุกอย่างเปลี่ยนไป

ภาพยนตร์เรื่องนี้ยังรวมถึงการสังหารหมู่อัลบาสซา ซึ่งเป็นเหตุการณ์ที่คนส่วนใหญ่ไม่ค่อยรู้จัก

ใช่ มันเป็นหนึ่งในการสังหารหมู่หลายครั้งในช่วงหลายปีที่ผ่านมา แต่ก็มีสิ่งอื่นเช่นกัน ฉากนั้นเมื่อยุสเซฟกลับมาและเห็นชาวบ้านถูกขังอยู่ในกรงกลางแจ้งและทิ้งไว้กลางแดดสองสามชั่วโมง คนอังกฤษก็เคยทำเช่นนั้น ในหมู่บ้านแห่งหนึ่งพวกเขาทิ้งพวกเขาไว้หนึ่งสัปดาห์ มีเรื่องราวเช่นนั้นมากมาย และน่าสนใจว่าคุณแปลสิ่งนั้นออกมาเป็นภาพยนตร์อย่างไรเพราะมันรุนแรงเกินไป ฉันเลยมีคำถามว่าเราควรใส่ความรุนแรงแค่ไหนในภาพยนตร์โดยไม่ทำให้เป็นภาพกราฟิก ฉันไม่ชอบอะไรที่โจ่งแจ้ง แต่สิ่งที่เกิดขึ้นคือความรุนแรง

ในหนังเรื่องนี้คนอังกฤษเป็นตัวร้าย นี่เป็นเรื่องเล่าที่เราแทบไม่ได้ยินที่มีการพูดคุยกันในวันนี้

ฉันอยากจะชี้นิ้วไปที่อังกฤษอย่างแน่นอน อังกฤษทำลายล้างหลายประเทศจริงๆ ฝรั่งเศสก็ทำลายล้างเช่นกัน แต่ในกรณีของเรา ส่วนใหญ่เป็นอังกฤษ พวกเขาตัดทั้งภูมิภาคของเราและภูมิภาคอื่นๆ แอฟริกาและเอเชีย สับสับสับเช่นนั้น

แต่น่าสนใจที่คุณได้รับเงินทุนจาก BBC Films ด้วย

คุณได้ยินเรื่องราวมากมายเกี่ยวกับข่าว BBC แต่ BBC Films นั้นแตกต่างออกไปจริงๆ พวกเขาให้การสนับสนุนอย่างมาก และไม่มีการแทรกแซงอย่างสร้างสรรค์ใดๆ ทั้งสิ้น พวกเขาบอกว่าเราดูแย่ในหนังเรื่องนี้ และถึงเวลาที่เราต้องเผชิญหน้ากับอดีตอาณานิคมของเรา เพราะมันเป็นสิ่งที่น่าเกลียดมาก พวกเขาชัดเจนมากเกี่ยวกับเรื่องนั้น

คุณเจาะลึกถึงขั้นตอนก่อนการผลิตภาพยนตร์เรื่องนี้เมื่อกลุ่มฮามาสโจมตีเมื่อวันที่ 7 ตุลาคม 2023 เกิดขึ้น มันส่งผลต่อการถ่ายทำอย่างไร?

ฉันวางแผนหนังเรื่องนี้มาเป็นเวลา 10 ปี ทีมงานของเราใช้เวลา 10 เดือนในการเตรียมยิงเมื่อเกิดการโจมตีเมื่อวันที่ 7 ตุลาคม ทุกอย่างจึงพังทลายลง เราอาศัยอยู่ในเบธเลเฮม ซึ่งเป็นเมืองของฉัน และเราวางแผนจะถ่ายทำในหมู่บ้านอื่นทางตอนเหนือของเวสต์แบงก์ แต่แล้วทุกอย่างก็ถูกล็อคดาวน์โดยสิ้นเชิง ไม่มีใครสามารถเคลื่อนไหวได้ และหมู่บ้านนั้นก็ถูกยึดครองโดยผู้ตั้งถิ่นฐานใกล้เคียง ดังนั้นเราจึงสามารถถ่ายทำในสถานที่อื่นๆ และกอบกู้สถานที่อื่นๆ บางส่วนได้ แต่หมู่บ้านนั้นเป็นไปไม่ได้ และเราต้องถ่ายทำส่วนนั้นในจอร์แดนแทน

การถ่ายทำตอนที่ทุกอย่างระเบิดรอบตัวคุณเป็นอย่างไรบ้าง?

เรารู้ว่ามันจะไม่เป็นเรื่องง่ายที่จะสร้างภาพยนตร์ ตอนที่เราสำรวจสถานที่ก่อนวันที่ 7 ตุลาคม มีบางส่วนของเวสต์แบงก์ซึ่งมีผู้ตั้งถิ่นฐาน มีปัญหา ที่ซึ่งกองทัพหยุดยั้งเรา จากนั้นหลังจากวันที่ 7 ต.ค. เราก็ไม่มีประกันอีกต่อไป ไม่มีการประกันอุปกรณ์ นักแสดงและทีมงานสามารถเดินทางไปที่นั่นได้หรือไม่? ฉันหมายความว่าทุกอย่างแตกสลายจริงๆ

แต่ฉันเอาแต่ยืนกรานว่าเราต้องสร้างหนังเรื่องนี้ให้จบในปาเลสไตน์ เราต้องถ่ายทำในปาเลสไตน์ เรารู้ว่ามันจะไม่เป็นเรื่องปกติ แต่เราก็ไม่คิดว่ามันจะแย่ขนาดนี้ ตอนนี้. เราเป็นภาพยนตร์สารคดีเรื่องเดียวที่สามารถถ่ายทำในปาเลสไตน์ในช่วงสองปีที่ผ่านมา

ในช่วงสองปีที่ผ่านมา เราเห็นภาพเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในฉนวนกาซานับไม่ถ้วน ผู้คนเห็นมันทุกวันแต่ก็ไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลงมากนัก ในฐานะคนที่ทำงานกับรูปภาพ คุณคิดว่ารูปภาพสามารถทำอะไรได้บ้าง คุณเคยสูญเสียศรัทธาเพราะจริงๆแล้วหนังจะไม่เปลี่ยนแปลงอะไร?

ฉันเพิ่งฉายภาพยนตร์ที่นี่ (ในโตเกียว) และฉันก็มองไปที่ผู้ชม มีผู้สูงอายุที่อาจรู้จักปาเลสไตน์ แต่ก็มีคนหนุ่มสาวด้วยเช่นกัน และฉันคิดว่าพวกเขากำลังฟังและกำลังคิด บางทีหนังเรื่องนี้อาจมีความหมายอะไรบางอย่าง โลกทั้งใบกลายเป็นฝ่ายขวามากขึ้น แต่ก็มีสถานที่หลายแห่งที่แสดงความสามัคคีกับปาเลสไตน์

หลังจากสองปี บางครั้งคุณก็สงสัยว่าศรัทธาของคุณอยู่ที่ไหน ในขณะเดียวกัน ชาวกาซายังคงเป็นแรงบันดาลใจของเรา พวกเขาต้องอดทนกับสิ่งที่เลวร้ายกว่าพวกเราคนใดคนหนึ่งในแต่ละวันถึง 20 ล้านเท่า และพวกเขายังคงทำสิ่งต่างๆ ด้วยความรักและความหวัง ดังนั้นเราจึงไม่สามารถที่จะไม่มีความหวังได้ เราก็ทำไม่ได้ เราไม่ได้รับอนุญาตให้สิทธิพิเศษนั้นไม่มีความหวัง